ความดื่มด่ำของชาผูเอ๋อร์-จุดกำเนิดของรสชาติพิเศษเฉพาะ

ความรู้เรื่องชาผูเอ๋อร์ ตอน...
ความดื่มด่ำของชาผูเอ๋อร์-จุดกำเนิดของรสชาติพิเศษเฉพาะ

     ความดื่มด่ำ(韵)เหมือนดั่ง สตรี จริตจะก้าน รสชาติ ความรู้สึก ความงดงามของรูปโฉม หลอมรวมอยู่ในร่างคนเดียว เป็นความรู้สึกที่ดีเลิศหาที่เปรียบมิได้

     ความดื่มด่ำของชาผู่เอ๋อร์(普洱茶之韵)

     รสแห่งความดื่มด่ำ(韵味)เป็นความรู้สึกชนิดหนึ่งที่ค่อนข้างเลื่อนลอย ความเข้าใจของแต่ละคนจะไม่เหมือนกัน แต่มีดำรงอยู่จริง

     โค้วตาน(寇丹)ในหนังสือ《หลักการความดื่มด่ำของชา(茶韵说)》ท่อนหนึ่งได้กล่าวไว้เช่นนี้ : ความดื่มด่ำเกิดขึ้นจากการสะสมของกาลเวลา ต้องรับรู้และยอมรับของคนสิบล้านคน ความดื่มด่ำของชา ในภาพใหญ่คือชาและประวัติศาสตร์ของจีน ขนบธรรมเนียมท้องถิ่น มาตรฐานความงาม และการพัฒนาตนเอง ประกอบกันขึ้นมา ไม่ใช่บ่งชี้ถึงรูป สี กลิ่น รสของชา เป็นการบ่งบอกถึงขอบเขตทางจิตวิญญาณ เป็นรสนอกชา ในภาพเล็กคือหลังผู้คนได้ชิมดื่มน้ำชาแล้วก่อใด้เกิดขอบเขตของความสุขใจ เพริศพริ้ง เพ้อคลั่งชั่วขณะ และมโนภาพ ก็ยังเป็นรสนอกชา เพราะเป็นสิ่งที่ชาประทานให้มา จึงเป็น ความดื่มด่ำของชา

     จะเห็นได้ว่า ความดื่มด่ำของชาไม่ใช่สิ่งที่เป็นรูปธรรม เป็นความรู้สึกที่สัมผัสได้เชิงคตินิยมแบบหนึ่ง แฝงด้วยสีสรรค์อย่างแรงกล้าของอวัยวะประสาทสัมผัสของแต่ละคน ทั่วๆไปเพียงสามารถพรรณนาได้แต่นิยามออกมาไม่ได้ เพียงแค่หยั่งรู้ได้แต่พูดออกเป็นคำพูดไม่ได้

     ถึงแม้ความดื่มด่ำของชาจะแผ่วเบาอย่างไรจนไม่สามารถเจียระไนได้ แต่จะแนบติดอยู่บนกลิ่นและรสชาติของชาอย่างเป็นรูปธรรมเสมอ การรับรู้ของแต่ละคนเช่น ชามีเพียงกลิ่นแต่ไม่มีพลัง(气 : ชี่) มีเพียงความใส(清)แต่ไม่สงบนิ่ง(幽) น้ำชามีเพียงความนุ่มลื่น(柔滑)แต่ไม่มีกระดูก(骨) แล้วจะเกิดความดื่มด่ำของชาได้ยาก พลังและความดื่มด่ำมีความเชื่อมโยงกันอย่างแนบแน่น มีความดื่มด่ำของพลัง(气韵) ชาก็มีชีวิตชีวา ความดื่มด่ำของพลังเกิดการขับเคลื่อนแล้ว ก็เกิดความรู้สึกความดื่มด่ำของชาได้ ความใสของชายังค้างอยู่ที่อวัยวะสัมผัส เมื่อมีความสงบนิ่งก็ยกระดับเป็นความรู้สึกทางจิตวิญญาณ แล้วมาตอกย้ำความรู้สึกทางกระดูก ซึ่งก็คือการตอกย้ำเอกลักษณ์ของเอกบุรุษ เน้นย้ำหนานุ่มคงที่ ก่อให้ผู้คนมีความรู้สึกทางหนาหนัก(厚重感)

     ความเห็นส่วนตัว การจะทำความเข้าใจความดื่มด่ำของชาผูเอ๋อร์ ก่อนอื่น ขอแยกออกเป็น 2 ด้าน : หนึ่งคือความดื่มด่ำของขุนเขา(山韵) หนึ่งคือความดื่มด่ำของบอดี้(体韵)
     ทำความรู้จักคุณลักษณะทางชา(茶性)ของชาผูเอ๋อร์ ก่อนอื่นต้องเข้าใจและเข้าถึงความดื่มด่ำของเขตชา(茶区之韵)ที่พิเศษเฉพาะ ซึ่งทั่วๆไปมักพูดกันว่า"พลังของขุนเขา(山头气)"
     จางเทียนฝู(张天福)กล่าวไว้ว่า : กลิ่นหอมของชานานาชนิด เช่น กลิ่นหอมทางชนิดพันธุ์ กลิ่นหอมทางท้องที่ กลิ่นหอมทางการผลิต

     ชาดิบผูเอ๋อร์จะมีกลิ่นทางท้องที่(风土香) หรือเรียกว่ากลิ่นทางเขตพื้นที่(地域香)เป็นตัวนำ ดังนั้นเราจึงสามารถใช้กลิ่นหอมและรสชาติมาประเมินตัดสินเชิงหยาบว่าชานี้มาจากเขตพื้นที่ไหน :

• ซือเหมา(思茅) ชาจะมีความรู้สึกรสนุ่มและมีกลิ่นหอมเต็มอัตรา แต่รสชาติค่อนข้างอ่อน ขาดความหนาหนัก
• สิบสองปันนา(版纳) ชาจะมีความรู้สึกหนาหนัก เข้มหนืด กลิ่นหอมโชย รสหลังออกทางขม
• หลินชาง(临沧) ชาจะมีกลิ่นแรง รสชาติเต็ม แต่ขาดความนุ่มนวล ออกทางฝาด

     พื้นที่ชามีอยู่ทั่วมณฑลหยินหนาน จุดเด่นของพื้นที่ชาคือต่างมีรสชาติที่พิเศษเฉพาะของเหนือใต้ออกตก ความดื่มด่ำของขุนเขาสามารถเป็นตัวแทนทางกลิ่นและรสชาติที่พิเศษเฉพาะของแต่ละขุนเขาได้ ขุนเขาที่ทุกคนที่คุ้นเคยเช่น ปานจาง(班章) ยี่หวู่(易武) จิ่งหม้าย(景迈) เป็นต้น ต่างมีกลิ่นและรสชาติที่พิเศษเฉพาะที่เป็นลักษณะเด่นของตนเอง ผู้ที่มีประสบการณ์สามารถใช้การดมกลิ่นแห่งความดื่มด่ำของใบชาแห้งที่มีลักษณะเด่นเฉพาะของพื้นที่ชานั้นๆแล้วรู้ได้ว่าเป็นชาจากพื้นที่ชาไหน หรือในขณะที่ทำการชงชาได้กลิ่นที่โชยลอยขึ้นมาเกิดความรู้สึกดื่มด่ำแห่งป่าดง แต่"ความดื่มด่ำของขุนเขา"ยากที่จะใช้ถ้อยคำแสดงออกเป็นคำพูดได้ หยินหนานมีขุนเขาชาอยู่มากมาย คิดที่จะคุ้นเคยกับรสแห่งความดื่มด่ำของขุนเขาทั้งหมดคงจะเกินเลยความจริง แต่ในฐานะที่เป็นนักชิมดื่มชา จะต้องเรียนรู้ชิมลิ้มรสแห่งความดื่มด่ำ รื่นเริงกับความดื่มด่ำ โดยเริ่มจากชาเนื้อเดียวของขุนเขาปีล่าสุด ชิมลิ้มลองรสชาที่เด็ดในช่วงฤดูใบไม้ผลิต ฤดูร้อน และฤดูใบไม้ร่าง เพื่อค้นหากลิ่นและรสที่มีลักษณะพิเศษเฉพาะ จะเป็นการดีที่ทำการจดบันทึกกลิ่นและรสชาติเหล่านี้ไว้ สะสมประสบการณ์จากแต่ละเขตชา(ขุนเขา) จากกระบวนการเรียนรู้แบบทีเล่นทีจริง ผลของการเรียนรู้ก็เกิด กล่าวโดยสรุป ทุกสิ่งต้องอาศัยการสัมผัสและประสบให้มากๆ

     ชาผูเอ๋อร์นอกจากมีรสแห่งความดื่มด่ำของขุนเขาแล้ว ชาผูเอ๋อร์ที่คุณภาพดียังปรากฏความดื่มด่ำของบอดี้ที่ยืดยาวนานออกไป กล่าวเพื่อสำหรับการชิมดื่มแล้ว ความดื่มด่ำยังแยกออกเป็น : ความดื่มด่ำของโพรงปาก(腔韵) ความดื่มด่ำของลำคอ(喉韵) และความดื่มด่ำของความรู้สึกทางร่างกาย(身体的意韵) รวมเรียกว่า ความดื่มด่ำของบอดี้(体韵) ซึ่งก็คือสิ่งที่ทำให้ชาผูเอ๋อร์ดำรงไว้ซึ่งความมีเสน่ห์แตกต่างจากชาชนิดอื่นๆ ชาผูเอ๋อร์ที่มีความดื่มด่ำของขุนเขาอย่างเข้มข้นที่ทำให้ผู้คนใหลหลง ก็คือชาหยินหนานสามารถแสดงตนออกมาทางรสชาติที่พิเศษเฉพาะ รสชาติของชาผุเอ๋อร์ : ยืดยาว(延伸) มิลืมเลือน(难忘) รสยังกรุ่นอยู่(回味) เปลี่ยนแปลง(变化) สดชื่น(舒畅) เป็นต้นล้วนเป็นปัจจัยก่อให้เกิดความดื่มด่ำได้ทั้งสิ้น มีผู้คนคิดว่าการหุยกาน(回甘)ก็คือความดื่มด่ำของชาแล้ว การกล่าวเช่นนี้เชิงผิวเผินเกินไป ความดื่มด่ำของบอดี้แห่งชา ควรที่รสชาติยืดยาวออกไปเมื่อเกิดการรับรู้ ความดื่มด่ำของบอดี้ ความจริงขึ้นกับปัจเจกบุคคล ระดับของความรู้สึกเบื้องแรกจะเกี่ยวข้องกับคุณภาพของชา ขณะเดียวกันก็เกี่ยวข้องกับสภาพทางร่างกายและระดับขั้นในการรับรู้ของผู้ชิมดื่ม การที่มาทำความเข้าใจความดื่มด่ำของบอดี้ที่ค่อนข้างบางเบานั้น สิ่งสำคัญลำดับแรกคือต้องมีประสบการณ์อันหลากหลาย ดังนั้น จะต้องลิ้มลองดื่มและเปรียบเทียบชาผูเอ๋อร์ให้มาก เมื่อมีประสบการณ์มากขึ้นแล้ว ความดื่มด่ำของขุนเขาชาและความดื่มด่ำของบอดี้ของผู้ชิมก็จะค่อยๆปรากฏเด่นชัดขึ้น

     เข้าทำนองที่ว่า :
     คนไร้กระดูก   มิอาจยืนบนโลกได้ฉันใด
     ชาไร้ความดื่มด่ำ   จะขาดซึ่งวิญญาณฉันนั้น
     สุดท้าย การไล่ล่าตามหาชาผูเอ๋อร์ ก็คือการค้นหาความดื่มด่ำแห่งชา ความดื่มด่ำของกลิ่นลึกลับหนาแน่น(暗香厚韵) ซึ่งก็คือภาพที่แท้จริงของชาผูเอ๋อร์...

( แปล-เรียบเรียง-ย่อ จากบทความ "ความดื่มด่ำของชาผูเอ๋อร์-จุดกำเนิดของรสชาติพิเศษเฉพาะ"...ของ หยีชิวหยี่ )

โพสต์นี้เคยแบ่งออกเป็น 2 ตอนย่อยเผยแพร่เมื่อวันที่ 17 และ 19 ต.ค. 2557 ตามลำดับลงในเฟสเพจสมาคมผู้รักชาผูเอ่อร์แห่งประเทศไทย  https://www.facebook.com/groups/1465523990337272/