【เครื่องลายครามแต่ละยุคสมัย】
1. เครื่องลายครามยุคถัง/唐代青花瓷
คนทั่วโลกรู้จักเครื่องลายครามยุคหยวนเป็นอย่างดี แต่แท้จริงแล้วเครื่องลายครามจีนได้เริ่มปรากฏขึ้นในยุคถัง เตาเผาก่งเสี้ยน(巩县窑)ได้ริเริ่มใช้น้ำเคลือบสีน้ำเงินที่ประกอบด้วยแร่โคบอลต์มาตกแต่งเครื่องเคลือบดินเผาแล้ว แต่การผลิตเครื่องลายครามในยุคถังยังไม่ชำนาญพอ ประกอบกับเมื่อเตาเผาก่งเสี้ยนตกต่ำลงแล้วก็เกิดภาวการณ์ขาดตอนไปช่วงระยะเวลาหนึ่ง ดังนั้นจึงกล่าวได้ว่า เครื่องลายครามยุคถังถือเป็นจุดเริ่มต้นของเครื่องลายคราม
หลังผ่านการศึกษาวิจัยเนื้อดิน/น้ำเคลือบ/สีของชิ้นเศษเครื่องเคลือบที่ขุดพบที่หยางโจวในยุค 70-80 ศตวรรษที่20 และทำการแยกแยะวิเคราะห์วัสดุและกรรมวิธีการของเตาเผาก่งเสี้ยนในยุคถังแล้ว จึงสรุปเบื้องต้นได้ว่าแหล่งกำเนิดเครื่องลายครามยุคถังคือทางแถบเมืองก่งเสี้ยนมณฑลเหอหนาน ในช่วงปี 2003 ได้ทำการขุดซากเตาเผาก่งเสี้ยนแล้วค้นพบเศษชิ้นส่วนเครื่องลายครามจำนวนหนึ่ง นี้จึงเป็นการสรุปยืนยันได้ว่าแหล่งกำเนิดเครื่องลายครามยุคถังคือเตาเผาก่งเสี้ยนมณฑลเหอหนาน
เครื่องลายครามยุคถังส่วนใหญ่ได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมอาหรับ เพราะรูปลักษณะและการเขียนสีลวดลายจะใกล้เคียงกับเครื่องดินเผาเขียนสีลวดลายของอาหรับ นี่ก็เป็นสิ่งที่ยืนยันได้ว่าภาชนะเครื่องลายครามยุคถังหลักใหญ่เพื่อขายส่งออพผ่านเส้นทางสายไหมทางทะเล
สารสีครามยุคถังจัดเป็นแร่ซัลไฟด์ทองแดงโคบอลต์ สำแดงสีน้ำเงิน เกิดจุดผลึก เป็นสารทองแดงโคบอลต์ที่ประกอบด้วยแมงกานีสและเหล็กต่ำ น่าจะเป็นการนำเข้ามาจากทางแถบเอเชียตะวันตกเฉียงใต้
ทำไมถึงไม่สามารถเรียกเครื่องลายครามยุคถังว่าเป็นเครื่องลายครามที่แท้จริง ?
๑. เพราะไม่แน่ใจว่าเครื่องลายครามยุคถังเป็นการเขียนสีครามใต้เคลือบหรือไม่
๒. สารสีครามยุคถังแม้เป็นสารแร่โคบอลต์ แต่มีสารประกอบที่แตกตต่างจากสารแร่โคบอลต์ของยุคหยวน/หมิง
๓. อุณหภูมิการเผาผลิตเครื่องลายครามยุคถังยังไม่สูงพอ
2. เครื่องลายครามยุคซ่ง/宋代青花瓷
เนื่องจากชิ้นวัสดุภาชนะที่เป็นเครื่องลายครามยุคซ่งที่แท้จริงมีจำนวนน้อยมาก จึงเกิดข้อสงสัยมากมายต่อเครื่องลายครามยุคซ่งว่ามีตัวตนจริงหรือไม่ ต่อมามีการขุดค้นพบทางโบราณคดีและโบราณวัตถุที่สืบทอดกันมา เป็นเครื่องที่ยืนยันได้ว่าเครื่องลายครามยุคซ่งมีดำรงอยู่จริง
สีลายครามยุคซ่งส่วนใหญ่ล้วนสำแดงสีน้ำเงินอมดำหรืออมเทา มีบ้างที่จะออกดำ สีไม่สดสว่าง เครื่องลายครามที่ขุดพบใต้ฐานเจดีย์ยุคซ่งในมณฑลเจ้อเจียง หลังผ่านการวิเคราะห์ธาตุเคมี สารสีครามที่ใช้เป็นสารแร่โคบอลต์ที่มีแมงกานีสออกไซด์สูงมากของเจ้อเจียง เครื่องลายครามยุคซ่งมีทั้งแบบสีใต้เคลือบและสีบนเคลือบ สีลายครามส่วนใหญ่จะปรากฏสีแผ่ซ่าน
แม้ยุคสมัยของเครื่องลายครามยุคซ่งจะอยู่หลังเครื่องลายครามยุคถัง แต่พวกมันจะไม่มีจุดกำเนิดที่สัมพันธ์กันโดยตรงไม่ว่าทางด้านรงควัตถุที่ใช้ กรรมวิธีการผลิต ลักษณะลวดลายตกแต่ง รูปลักษณ์ผลิตภัณฑ์เป็นต้น มีเพียงจุดที่เหมือนกันคือ สีลายครามบนเครื่องเคลือบล้วนเป็นการใช้สารแร่โคบอลต์เผาผลิตออกมา
ระหว่างเครื่องลายครามยุคซ่งกับยุคหยวนจะมีความแตกต่างกันอย่างเด่นชัดทางด้านน้ำเคลือบ สารสีครามและลวดลายตกแต่งเป็นต้น พวกมันไม่มีจุดกำเนิดที่ความสัมพันธ์กันทางแก่นสาร แต่พวกมันมีความสัมพันธ์กันในการสืบทอดและการพัฒนาทางเทคนิค เครื่องลายครามยุคหยวนที่มีพัฒนาการอย่างสมบูรณ์ ก็เป็นเพราะได้ดำเนินการปฏิวัติเทคโนโลยีและการคิดสร้างสรรบนพื้นฐานของเครื่องลายครามยุคซ่ง
เอกสารอ้างอิง :
1. 唐代--青花 : https://read01.com/zh-cn/ePLPG3Q.html#.YUHlCLcxUwA
2. 不能称为真正青花瓷的唐青花 : https://m.sohu.com/a/362222948_628608/?pvid=000115_3w_a
