ความสุขที่คุณดื่มได้
การชิมดื่มเพื่อให้รับรู้รสชาติของน้ำชาโดยเฉพาะชาผูเอ๋อร์ ต้องอาศัยเทคนิคและศิลปะบ้างพอสมควร ถ้าหากดื่มแบบ"กรอกน้ำ"อย่างดื่มเครื่องดื่มทั่วไปยังไม่ทันได้ลิ้มรสชาติอะไรออกมากลัวจะอิ่มท้องเสียก่อน
กลักการทั่วไป : ค่อยๆดื่มแต่คำเล็ก ให้น้ำชาหมุนเวียนภายในปาก แล้วกลืนลงอย่างช้าๆ เมื่อดื่มน้ำชาเข้าปาก ให้บนและล่างของโพรงปากเปิดมากที่สุดแล้วปิดด้วยริมฝีปาก ฟันบนและล่างแยกออกเพื่อขยายช่องปากให้ใหญ่ขึ้น แล้วผ่อนคลายกล้ามเนื้อภานในโพรงปาก เพื่อให้ลิ้นกับขากรรไกรมีช่องว่างมากขึ้น ให้น้ำชาจุ่มแช่ในเหงือกฟันล่างและใต้ลิ้น กลืนลงไปโดยการหุบโพรงปากให้เล็กลง น้ำชาจะถูกกดดันกลืนลงลำคอ ในขณะที่ทำการหุบโพรงปากให้เล็กลง น้ำชาและอากาศที่อยู่ใต้ลิ้นถูกดันออกมาแล้ว ใต้ลิ้นจะมีความรู้สึกมีฟองแพร่กระจาย เรียกปรากฏการณ์นี้ว่า "เซินจิน(生津 : น้ำลายสอ)"
"ลิ้น" อวัยวะประสาทสัมผัสรสชาติที่ประกอบด้วยตุ่มรับรสมากมาย และแต่ละส่วนจะมีศักยภาพในการรับรสไม่เหมือนกัน ตรงส่วนปลายลิ้นจะกระทบ"รสหวาน(甜味)" สองข้างด้านหน้าของลิ้นจะกระทบ"รสเค็ม(咸味)"หรือวัดระดับความ"นุ่มนวล(醇和)"ของน้ำชาผูเอ๋อร์ สองข้างด้านหลังของลิ้นจะกระทบ"รสเปรี้ยว(酸味)" ตรงส่วนโคนลิ้นจะกระทบ"รสขม(苦味)" ตรงกลางลิ้นจะรับความรู้สึกของ"รสฝาด(涩味)" เนื่องจากแต่ละส่วนของลิ้นรับรสไม่เหมือนกัน ดังนั้น เวลาชิมสิ้มลองรสชาติของน้ำชา เมื่อน้ำชาเข้าปากแล้ว ควรให้น้ำชากระเพื่อมวนเวียน เพื่อให้รสชาติทุกอย่างเกิดการกระทบโดยลิ้น (ความร้อนของน้ำชาที่เหมาะสมต่อการชิมดื่ม โดยทั่วไปประมาณ 50ºC)
ความรู้สึกจากการดื่มน้ำชาเข้าปากเป็นเพียงความรู้สึกฉากหน้า สิ่งสำคัญคือ ความรู้สึกหลังจากดื่มจบ รสขมฝาดมีการละลายหายไปทันทีหรือไม่ หุยกาน(回甘) ความหวานย้อนกลับ(回甜) เซินจิน(生津) และกลิ่นหอมของชาแพร่ขึ้นมาจากลำคอ จะเกิดขึ้นเร็วและนานหรือไม่ โดยทั่วไป ชาดิบผูเอ๋อร์ที่อายุใหม่ๆหรือที่ผ่านพัฒนาการไม่เกิน 30 ปี จะมีรสขมฝาดที่กระตุ้นให้เกิดน้ำลายสอ ต่อมน้ำลายในแก้มสองข้างจะหลั่งน้ำลายออกมามาก(两颊生津) เกิดความรู้สึกเปียกชุ่มบนลิ้นที่เป็นความรู้สึกพิเศษเฉพาะ
น้ำตาลโมเลกุลเดี่ยวและเชิงซ้อนที่มีคุณสมบัติละลายน้ำได้ที่เกิดจากการแปรเปลี่ยนของสารคาร์โบไฮเดรตในขบวนพัฒนาการ จะมีผลต่อระดับความหนืดข้น(粘稠度)ของน้ำชาและทำให้รู้สึกมีรสหวานย้อนกลับแล้วค้างติดอยู่ในปากอย่างยาวนาน ทำให้ลำคอสุดชื่นดับกระหายน้ำให้มลายไป
"มีชาดีดื่ม ดื่มชาดีเป็น เป็นความสุขที่สดใส"(有好茶喝,会喝好茶,是一种清福) ชาทุกชนิดล้วนมีคุณประโยชน์ทางโภชนาการอาจมากหรือน้อยแล้วแต่คุณสมบัติของชานั้นๆ และชาแทบทุกชนิดต่างก็มีสี กลิ่น รส ที่เป็นลักษณะเฉพาะของตนเองทำให้คนดื่มมีความดื่มด่ำเฉพาะจากชานั้นๆ การดื่มชาถือเป็น"ปัจเจกนิยม" ต่างมีความรู้ ประสบกาณ์ แนวความคิด สภาพแวดล้อม พฤติกรรม ความเชื่อ และรสนิยมไม่เหมือนกัน และทุกวันนี้ชามีหลากหลายมากมายจนจำชื่อไม่หมด ในการเลือกดื่มชา สิ่งสำคัญอย่าดื่มเพราะ"สตอรี่"ของชาหรือพิจารณาจากลักษณะภายนอกอย่างผิวเผิน ดีที่สุดมีการชิมลิ้มลองก่อน ชาที่ถูกปากถูกใจที่สุดก็คือ"ชาดี" อาจจะมีตัวเดียวหรือหลายๆตัวก็ได้ ชาดีตัวนี้ในวันนี้อาจถูกแทนที่ด้วยชาตัวอื่นในวันหน้าก็ได้ สิ่งสำคัญ มีชาดีดื่มและดื่มชาดีเป็น ก็จะมีความสุขทั้งกายและใจ ทำให้การดื่มชาทุกครั้งจะมีคุณค่าที่คุณจะสัมผัส "ความสุขที่คุณดื่มได้" !!
(อ่าน-แปล จากหลายบทความ เรียบเรียง-ย่อ-เขียน ลงบนบทความนี้)
โพสต์นี้เคยเผยแพร่เมื่อวันที่ 26 พ.ย. 2557 ลงในเฟสเพจสมาคมผู้รักชาผูเอ่อร์แห่งประเทศไทย https://www.facebook.com/groups/1465523990337272/
