PuerThaiBlog: แจกันยักษ์หลากผิวเคลือบเฉียนหลง

วันศุกร์ที่ 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2561

แจกันยักษ์หลากผิวเคลือบเฉียนหลง

แจกันยักษ์หลากผิวเคลือบ

ในพิพิธภัณฑสถานเครื่องเคลือบดินเผาพระราชวังกู้กง มีของแสดงชิ้นหนึ่งที่พิเศษเฉพาะตั้งตระหง่านตรงทางเข้า ป้ายแนะนำระบุชื่อว่า แจกันยักษ์หลากผิวเคลือบเฉียนหลงชิง(清乾隆各种釉彩大瓶) หรืออีกชื่อหนึ่งว่า เจ้าแม่เครื่องเคลือบ(瓷母) เป็นเพราะว่ามันเป็นเครื่องเคลือบในบรรดาเครื่องปั้นดินเผาจากเตาเผาสำนักพระราชวังเมืองจีนที่มีขนาดใหญ่ที่สุด การเคลือบมากชนิดที่สุด กรรมวิธีการเผาผนึกสลับซับซ้อนที่สุด

▲“เจ้าแม่เครื่องเคลือบ” (瓷母) ในพิพิธภัณฑสถานเครื่องเคลือบดินเผาพระราชวังกู้กง

“เจ้าแม่เครื่องเคลือบ” ใบนี้เผาผนึกในยุครัชศกเฉียนหลงราชวงศ์ชิง ถือเป็นชิ้นผลงานขั้นสุดยอดที่เป็นตัวแทนทางด้านเทคโนโลยีที่รวมสิ่งต่างๆเข้าด้วยกันและมีความหมายอย่างแท้จริงในประวัติศาสตร์เครื่องเคลือบดินเผาของเมืองจีน ตัวมันตั้งแต่ปากจรดก้นแจกันประดับประดาด้วยการเคลือบผิวและการระบายสีลำดับได้ถึง15ชั้น ประกอบด้วยการเคลือบชนิดต่างๆตั้งแต่ยุคสมัยซ่งถึงยุคสมัยชิงที่ดีเยี่ยมที่สุดทั้งหมด17ชนิด :

▲แจกันยักษ์ที่ประกอบด้วยการเคลือบชนิดต่างๆตั้งแต่ยุคสมัยซ่งถึงยุคสมัยชิงที่ดีเยี่ยมที่สุดทั้งหมด 17 ชนิด

ชั้นที่ 1 : ขอบปากแจกันเป็นการเคลือบ①ฝ้าหลางไฉ่(珐琅彩) ตกแต่งด้วยลาย Rouge Purple Interlocking Treasure with Flowers(胭脂紫地缠枝宝相花) เป็นการเผาผนึกแบบ OverGlaze Color(釉上彩) ที่อุณหภูมิต่ำ
ชั้นที่ 2 : เป็นการเคลือบ②หยางไฉ่(洋彩) ลาย Turquoise Green Lotus(松石绿地缠枝莲) เป็นการเผาผนึกแบบ OverGlaze Color(釉上彩) ที่อุณหภูมิต่ำ
ชั้นที่ 3 : เป็นการเคลือบเลียนแบบ③เกอยิ่ว(哥釉)ยุคสมัยซ่ง เป็นการเผาผนึกแบบ Monochrome Glaze(单色釉) ที่อุณหภูมิสูง
ชั้นที่ 4 : คอแจกันเป็นการเคลือบ⑤Blue and White Lotus(青花缠枝莲) รสนิยมเฉียนหลง เป็นการเผาผนึกแบบ UnderGlaze Color(釉下彩) ที่อุณหภูมิสูง ; หูสองข้างคอแจกันเป็นมังกรเคลือบ④ทอง(金彩) เป็นการเผาผนึกแบบ OverGlaze Color(釉上彩) ที่อุณหภูมิต่ำ

▲การเคลือบชนิดต่างๆของแจกันยักษ์ชั้นที่ 1-4

ชั้นที่ 5 : เป็นการเคลือบ⑥Turquoise Green Glaze(松石绿釉) เป็นการเผาผนึกแบบ Color Glaze(颜色釉) ที่อุณหภูมิต่ำ
ชั้นที่ 6 : เป็นการเคลือบเลียนแบบ⑦Kiln Glaze(窑变釉) ของเตาเผาจิน(钧窑)ยุคสมัยซ่ง เป็นการเผาผนึกแบบ Color Glaze(颜色釉) ที่อุณหภูมิสูง
ชั้นที่ 7 : เป็นการเคลือบ⑧เต้าไฉ่(斗彩) ลาย Po Interlocking with Flowers(缠枝宝相花) เป็นการเผาผนึกผสมผสานระหว่าง UnderGlaze Color(釉下彩) ที่อุณหภูมิสูง กับ OverGlaze Color(釉上彩) ที่อุณหภูมิต่ำ
ชั้นที่ 8 : เป็นการเคลือบ⑨Lavender Grey Glaze(粉青釉) ลายนูน Plastic Coated Flower Ball Convex(贴塑凸皮球花) เป็นการเผาผนึกแบบ Monochrome Glaze(单色釉) ที่อุณหภูมิสูง

▲การเคลือบชนิดต่างๆของแจกันยักษ์ชั้นที่ 5-8

ชั้นที่ 9 : พื้นท้องแจกันเป็นการเคลือบ⑩Plus Gold Blue Glaze(霁藍釉加金彩) เป็นการเผาผนึกแบบ Color Glaze(颜色釉) ที่อุณหภูมิสูง; มีภาพวาด12รูปโดยเคลือบ⑪เฝินไฉ่(粉彩) เป็นการเผาผนึกแบบ OverGlaze Color(釉上彩) ที่อุณหภูมิต่ำ แบ่งออกเป็นภาพวาดเหมือนจริง6รูป และภาพวาดสัญลักษณ์มงคลจีน6รูป

▲การเคลือบพื้นบนท้องแจกันยักษ์

▲ภาพวาดเหมือนจริง 6 รูป(ซ้ายไปขวา) : Auspicious Beginning(三阳开泰) ; Auspicious Happiness in over-measure(吉庆有余) ; The Scarlet Phoenix flies towards the Sun(丹凤朝阳) ; Peace and Ceremony(太平有象) ; A Jewelled Place in Elfland’s Hills(仙山琼阁) ; Nine Ancient Large Tripod(博古九鼎)

▲ภาพวาดสัญลักษณ์มงคลจีน 6 รูป(ซ้ายไปขวา) : สวัสดิกะ(卍) ; ค้างคาว(蝙蝠) ; หรูยี่(如意) ; ผานเชอ(蟠螭) ; หลินจือ(灵芝) ; ดอกไม้(花卉)

ชั้นที่ 10 : เป็นการเคลือบเลียนแบบ⑫Imperial Kiln Type Glaze(官釉) ยุคสมัยซ่ง เป็นการเผาผนึกแบบ Monochrome Glaze(单色釉) ที่อุณหภูมิสูง
ชั้นที่ 11 : เป็นการเคลือบ⑬Blue and White Lotus(青花缠枝莲) โดยเลียนแบบลายคราม(青花)ที่เป็นเอกลักษณ์ของยุครัชศกหย่งเล่อ-ซวนเต๋อราชวงศ์หมิง เป็นการเผาผนึกแบบ UnderGlaze Color(釉下彩) ที่อุณหภูมิสูง
ชั้นที่ 12 : เป็นการเคลือบ⑭เฝินไฉ่(粉彩) ลาย Green Banana Leaf(绿地覆变形焦叶纹) เป็นการเผาผนึกแบบ OverGlaze Color(釉上彩) ที่อุณหภูมิต่ำ
ชั้นที่ 13 : เป็นการเคลือบ⑮Plus Gold Coral Red Glaze Color Fret(珊瑚红釉加金彩回纹) เป็นการเผาผนึกแบบ Color Glaze(颜色釉) ที่อุณหภูมิต่ำ
ชั้นที่ 14 : เป็นการเคลือบเลียนแบบ⑯Ru Glaze(汝釉) ยุคสมัยซ่ง เป็นการเผาผนึกแบบ Monochrome Glaze(单色釉) ที่อุณหภูมิสูง
ชั้นที่ 15 : เป็นการเคลือบ⑰Plus Gold Brown Glaze Floral Scrolled(酱釉加金彩卷草纹) เป็นการเผาผนึกแบบ Color Glaze(颜色釉) ที่อุณหภูมิสูง

▲การเคลือบชนิดต่างๆของแจกันยักษ์ชั้นที่ 10-15

การเคลือบแต่ละชนิดในวงการเครื่องเคลือบล้วนถือเป็นหัวโจกที่มีบุคลิกเฉพาะตัว ต่างมีมิติทางอารมณ์(脾气) สุนทรียเจตคติ(秉性) กาเยนทรีย์(体质) ที่แตกต่างกัน เมื่อต้องนำพวกมันมารวมกันกลายเป็นองค์รวมหนึ่งเดียว ต้องไม่ใช่เรื่องที่ทำได้อย่างง่ายดาย ไม่ว่าขั้นตอนใดเกิดผิดพลาดเพียงเล็กน้อย ล้วนนำไปสู่ความหายนะทั้งหมด เครื่องเคลือบที่เป็นตำนานแบบนี้ คนที่คิดประดิษฐ์มัน เป็นคนที่ชอบฝันเฟื่องไปหน่อยหรือไม่

กรรมวิธีการเผาผนึกเหล่านี้ในยุคสมัยโบราณมีความยากลำบากมาก ถ้าหากคิดที่จะทำการเผาผนึกการเคลือบชนิดต่างๆในหนึ่งเดียวให้สมบูรณ์แบบ ล้วนต้องนำชั้นเคลือบชนิดต่างๆไปเผาผนึกอย่างสมบูรณ์ สมมุติอัตราความสำเร็จของการเผาผนึกทุกชั้นเคลือบเฉลี่ยที่70% ดังนั้นอัตราความสำเร็จของการเผาผนึกแจกันยักษ์ในหนึ่งเดียวที่มีการเคลือบชนิดแตกต่างกัน17ชนิดก็คือ 70%ยกกำลัง17 ซึ่งเท่ากับ0.2326% จากมุมมองทางวิชาการความน่าจะเป็น ความน่าจะเป็นเช่นนี้ในภาคปฏิบัติก็คือแทบจะไม่สามารถทำการเผาผนึกออกมาได้เลย แต่ “เจ้าแม่เครื่องเคลือบ” ใบนี้ได้ทำการเผาผนึกออกมาอย่างสมบูรณ์แล้ว

「ปลุกชีพสมบัติแห่งชาติ สืบสานอารยธรรมจีน」
อารยธรรม5000ปี จิตวิญญาณทางสายเลือดของชนชาติจีนได้สืบสานต่อเนื่องกันมา บ่งบอกประวัติความเป็นมาของคนจีน
อารยธรรม5000ปี โบราณวัตถุทุกชิ้นที่สร้างสรรค์ขึ้นมาล้วนคือตราประทับแห่งยุควัฒนธรรม บ่งบอกทิศทางความเป็นไปของคนจีน