วันอาทิตย์ที่ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2564

《ภาพวัวห้าตัว》ทำไมถึงได้ “ผยอง” นัก?

 


     《ภาพวัวห้าตัว》จัดเป็นหนึ่งในสิบภาพวาดที่โด่งดังอมตะของเมืองจีน วัวทั้ง 5 ในภาพต่างอยู่ในอิริยาบถที่แตกต่างกัน โครงสร้างภาพถูกจัดวางอย่างมาตรฐาน รูปแบบดูมีชีวิตชีวา รูปลักษณ์ดูสมจริง ถูกยกย่องให้เป็น “สมบัติแห่งเมือง/镇国之宝” 

▲《五牛图/ภาพวัวห้าตัว》โดย“韩滉/หานหว่าง”ยุคราชวงศ์ถัง เป็นภาพวาดระบายสีบนกระดาษป่าน กระดาษม้วนขนาดกว้าง 20.8 ซม. ยาว 139.8 ซม. ในประวัติศาสตร์ภาพวาดอันมีชื่อเสียงของเมืองจีน ส่วนใหญ่จะวาดระบายสีบนผ้าไหม ส่วนกระดาษมีเพียงไม่กี่ภาพเท่านั้น ดังนั้น ภาพวาดนี้จึงมีคุณค่าล้ำค่ามาก ปัจจุบันเก็บรักษาที่พิพิธภัณฑสถานกู้กง


     《ภาพวัวห้าตัว》เป็นภาพวาดระบายสีบนกระดาษ ถือเป็นภาพวาดกระดาษที่เก่าแก่ที่สุดของเมืองจีน เป็นผลงานในยุคราชวงศ์ถังโดยจิตรกรหานหว่าง แล้วได้ตกทอดสืบมาจนถึงทุกวันนี้รวมเป็นระยะเวลาประมาณ 1300 ปี 

▲“韩滉/หานหว่าง” (ปี723-787) เป็นคนสี่แผ่นดินจากรัชสมัยถังเสวียนจงถึงถังเต๋อจงสมัยราชวงศ์ถัง เคยดำรงตำแหน่งอุปราชในรัชสมัยถังเต๋อจง เป็นจิตรกรที่ถนัดในการวาดภาพคนสัตว์ และทิวภาพท้องทุ่งนา


        ถึงแม้《ภาพวัวห้าตัว》เป็นภาพวาดระบายสี แต่รูปแบบภาพทั้งหมดล้วนอาศัยลายเส้นในการนำเสนอออกมา สามารถนำรูปลักษณ์และเสน่ห์ของวัว 5 ตัวเปล่งรัศมีออกมาได้เต็มที่ นี่แสดงให้เห็นถึงเทคนิคทางศิลปกรรมอันสูงส่งของจิตรกร ไม่เพียงนำความงามของภาพนิ่งวาดภาพร่างออกมา ยังนำความงามแห่งท่วงทำนองของภาพเคลื่อนไหวเขียนภาพออกมา


        อีกหนึ่งจุดเด่นคือพลังแห่งการแสดงออกบนภาพ วัวทั้ง 5 จัดวางเรียงตัวตามลำดับในแนวขวาง เพื่อให้การโฟกัสอยู่ที่รูปแบบและเสน่ห์ของวัวแต่ละตัวอย่างอิสระ ซึ่งมีฉากทิวภาพประกอบน้อยมากที่จะมาเสริมวัว 5 ตัวให้เด่นขึ้น นอกจากมีต้นไม้เล็ก 1 ต้นทางขวามือแล้ว นอกนั้นไม่มีฉากหลังใดๆ การจัดองค์ประกอบลักษณะแบบนี้ แทบจะมีน้อยมากในโลกของการวาดภาพ เนื่องจากการจัดวางโครงร่างแบบนี้จะยากต่อการควบคุมจังหวะจะโคนองค์รวมของภาพ จะทำให้เกิดบรรยากาศที่ดูไม่ธรรมชาติได้ง่าย 

▲แสตมป์《五牛图/ภาพวัวห้าตัว》ที่จะนำมาออกขายทั่วไปในวันที่ 20 มี.ค. 2021 ราคาดวงละ 6 หยวน


        “วัว” ที่เมื่อผ่านการวาดลงรายละเอียดแล้ว เป็นการมอบพลังชีวิตแก่วัวทั้ง 5 (นับจากซ้ายไปขวา) ตามลำดับดังนี้

วัวตัวที่1 จะเห็นสายตาที่เสมือนมีอารมณ์ไม่พึ่งพอใจ ถ้าสังเกตโดยละเอียดจะพบเห็นวัวตัวนี้ถูกล่ามด้วยเชือกจมูกสีแดง นี่อาจเป็นสาเหตุแห่งความไม่สบายใจของวัวตัวนี้

วัวตัวที่2 ที่กำลังแลบลิ้นและหันหัวมองไปรอบๆ แสดงให้เห็นถึงความทะเล้นของวัวตัวนี้ เป็นปฏิกิริยาการตอบสนองรอบตัวได้ดี 

วัวตัวที่3 ยืนอยู่ในท่าทางหน้าตรง ไม่เพียงเป็นการใช้เทคนิควาดภาพที่มีสัดส่วนอย่างที่มองเห็น การนำเสนอเช่นนี้ทำให้องค์รวมของภาพมีความสมดุล รู้สึกมีบรรยากาศที่มั่นคง วัวตัวนี้กำลังอ้าปากส่งเสียงเบาๆ เสมือนกับการเรียกร้องถึงวัวตัวอื่นๆที่อยู่รอบข้าง เป็นการเพิ่มความสอดคล้องของภาพ ทำให้ภาพดูมีมิติมากขึ้น
 
วัวตัวที่4 อยู่ในลักษณะท่าทางที่ดูน่ารักน่าชัง แสดงออกถึงควาแน่วแน่ และความขยันอดทนของ “วัว” 

วัวตัวที่5 แสดงอิริยาบถอีกด้านของ “วัว” คือเอียงหัวไปข้างหนึ่งและเสมือนกำลังถูไถลำตัวเพื่อแก้อาการคัน 


        อ้างอิงจากบทกวีที่เขียนคำนำและคำลงท้ายบนภาพม้วนนี้ ทำให้ทราบว่าตลอดช่วงยุคราชวงศ์ซ่ง มันถูกเก็บรักษาอยู่ในราชสำนักพระราชวัง จนถึงราชวงศ์หยวนและหมิงได้ตกไปอยู่ในมือของปัญญาชาที่มีชื่อเสียง เข้าสู่ยุคราชวงศ์ชิงรัชสมัยเฉียนหลง ภาพวาดนี้ได้คืนสู่พระราชวังอีกครั้ง ในปี 1900 พันธมิตรแปดชาติได้เข้าปล้นสดมภ์กรุงปักกิ่ง ภายใต้ “อนุญาตให้กองทัพปล้นสดมภ์อย่างเปิดเผยสามวัน” 《ภาพวัวห้าตัว》ถูกปล้นนำออกสู่นอกประเทศ ต่อจากนั้นมาก็ไม่มีข่าวคราวของภาพวาดนี้อีกเลย 

▲“题跋/คำนำคำลงท้าย” บน《五牛图/ภาพวัวห้าตัว》จักกรพรรดิเฉียนหลงได้เขียนคำนำว่า “興託春犁 (ฝากไว้กับการเพาะปลูกในฤดูใบไม้ผลิ)” ส่วน 赵孟頫/จ้าวเหมิงฟู (จิตรกรเอกยุคหยวน) ได้เขียนคำลงท้ายโดยยกย่องว่า “神氣磊落 , 希世名筆


        ต้นปี 1950 รัฐบาลจีนได้รับจดหมายฉบับหนึ่งจากชาวฮ่องกงผู้รักชาติคนหนึ่ง โดยแจ้งว่า《ภาพวัวห้าตัว》ได้ปรากฏตัวขึ้นในฮ่องกงเมื่อไม่นานมานี้ แล้วจะมีการจัดประมูลขาย และเจ้าของภาพวาดซึ่งเป็นนักธุรกิจที่กำลังล้มละลายเรียกราคา 1 แสนเหรียญฮ่องกง ตัวเขาไม่มีกำลังทรัพย์มากพอที่จะรับซื้อได้ จึงเกิดความเร่าร้อนใจยิ่งนัก จึงคาดหวังให้รัฐบาลจีนออกทุนทรัพย์ซื้อสมบัติแห่งชาติชิ้นนี้กลับคืนสู่มาตุภูมิ


        นายกรัฐมนตรีโจวเอินไหลจึงได้มอบหมาย “ไม่ว่าจะต้องทุ่นทุนเท่าไร รีบช่วยกู้สมบัติแห่งชาติคืน” หลังผ่านการพิสูจน์ยืนยัน《ภาพวัวห้าตัว》นี้เป็นภาพวาดที่แท้จริงของหานหว่าง สุดท้ายรับซื้อสมบัติหายากอายุราวพันกว่าปีชิ้นนี้กลับคืนมาในราคา 6 หมื่นเหรียญฮ่องกง แล้วนำส่งไปเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑสถานกู้กง


     《ภาพวัวห้าตัว》ที่ซื้อคืนกลับมาอยู่ในสภาพที่เสียหายอย่างสาหัสสากรรจ์ เกิดดวงเชื้อราทั่วทั้งภาพ มีรูขนาดใหญ่และเล็กที่เกิดจากแมลงกัดแทะถึงหลายร้อยรู และมีแผลเต็มตัว แต่ในช่วงเวลานั้นเมืองจีนยังไม่มีเทคนิควิธีในการซ่อม ตราบจนถึงวันที่ 28 ม.ค. 1977 ภาพวาดนี้จึงถูกส่งไปยังโรงซ่อมแซมโบราณวัตถุของพิพิธภัณฑสถานกู้กง


        ผู้ที่เปลี่ยนสิ่งเน่าเปื่อยกลายเป็นสิ่งมหัศจรรย์ก็คือซุนเฉินจือ นักปฏิสังขรณ์ภาพวาดเขียนของพิพิธภัณฑ์ หลังผ่านกระบวนการต่างๆในการบูรณปฏิสังขรณ์ภาพวาดเป็นเวลา 8 เดือน โบราณวัตถุระดับสุดยอดชิ้นนี้ที่อาการเข้าขั้นโคม่า ก็ได้รับการซ่อมแซมให้กลับสู่สภาพเดิม 

▲“孙承枝/ซุนเฉินจือ” เป็นผู้ที่ทำการบูรณปฏิสังขรณ์《五牛图/ภาพวัวห้าตัว》

▲《五牛图/ภาพวัวห้าตัว》(บางส่วน)---แถวบน ก่อนการซ่อมแซม ; แถวกลาง ระหว่างการซ่อม ; แถวล่าง หลังการซ่อมแซม

▲《五牛图/ภาพวัวห้าตัว》ที่ซ่อมแซมให้กลับสู่สภาพเดิม เก็บรักษาและแสดงที่พิพิธภัณฑสถานกู้กง


        ในปี 1975 ทางญี่ปุ่นหลังการเปรียบเทียบ《ภาพวัวห้าตัว》เวอร์ชั่นญี่ปุ่นกับเวอร์ชั่นจีนแล้ว ได้สรุปเองว่าเวอร์ชั่นญี่ปุ่นน่าจะใกล้เคียงกับฉบับดั่งเดิมของหานหว่างมากที่สุด และในปี 1988 ทางญี่ปุ่นได้ยกข้อสงสัย 2 จุดของเวอร์ชั่นจีนขึ้นมา แล้วเชื่อว่าเวอร์ชั่นจีนเป็นฉบับก๊อบปี้ขึ้นในสมัยหยวนที่มีคุณภาพด้อยกว่า ส่วนเวอร์ชั่นญี่ปุ่นจึงเป็นฉบับซ่งที่ใกล้เคียงฉบับดั้งเดิมมากที่สุด


        เวอร์ชั่นญี่ปุ่นและเวอร์ชั่นจีนมีความแตกต่างที่เด่นชัดที่สุด 3 จุด จุดแรกคือวัสดุที่ใช้วาดภาพ เวอร์ชั่นจีนใช้กระดาษ เวอร์ชั่นญี่ปุ่นใช้ผ้าไหม จุดที่สองคือเวอร์ชั่นญี่ปุ่นมีฉากภาพพุ่มไม้มากกว่าของจีน 1 กลุ่ม จุดที่สามคือตราประทับและคำนำคำลงท้ายที่แตกต่างกัน 

▲(บน)《五牛图/ภาพวัวห้าตัว》เวอร์ชั่นจีน วาดระบายสีบนกระดาษ เก็บรักษาที่พิพิธภัณฑสถานกู้กง 
(ล่าง)《五牛图/ภาพวัวห้าตัว》เวอร์ชั่นญี่ปุ่น วาดระบายสีบนผ้าไหม เก็บรักษาที่พิพิธภัณฑ์ศิลปะเมืองเกียวโตเคียวเซร่า

▲เวอร์ชั่นญี่ปุ่น(ซ้าย) พื้นหลังของวัวตัวที่ 3 มีการวาดกลุ่มพุ่มไม้ประกอบ ส่วนเวอร์ชั่นจีน(ขวา) ไม่มีการวาดภาพพื้นหลังใดๆ
 

        ส่วนทางจีนได้ตอบโต้โดยยกหลักฐานและองค์ประกอบต่างๆนานาที่พิสูจน์ได้และน่าเชื่อถือมายืนยันว่า《ภาพวัวห้าตัว》เวอร์ชั่นจีนที่ใช้กระดาษเป็นฉบับแท้จริงของหานหว่าง มิใช่ฉบับก๊อบปี้ที่ใช้ผ้าไหม


        ต่อมา ในช่วงของการทำสำรวจภาดวาดเขียนโบราณจีนที่ยังตกทอดหลงเหลืออยู่ในหมู่ประชาชน ได้ค้นพบ《ภาพวัวห้าตัว》ของหานหว่างยุคราชวงศ์ถังที่ถูกเก็บสะสมโดยส่วนบุคคล ภาพวาดนี้วาดระบายสีบนกระดาษป่าน มีขนาดกว้าง 20 ซม. ยาว 170 ซม. ลักษณะภาพเมื่อนำมาเทียบกับฉบับกู้กงแล้วเหมือนกันยังกับแกะ เพียงแต่ลายลักษณ์อักษรพู่กันและตราประทับของจักรพรรดิเฉียนหลงแตกต่างกัน


        จากองค์ประกอบหลายๆด้านที่นำมาพิเคราะห์พิจารณาแล้วดูมีน้ำหนักมากกว่า มีผู้เชี่ยวชาญหลายท่านจึงมีความเชื่อมั่นว่า《ภาพวัวห้าตัว》ฉบับส่วนบุคคลเป็นฉบับที่แท้จริงของหานหว่าง อย่างไรก็ตาม ตราบจนถึงทุกวันนี้ยังไม่มีข้อสรุปใดๆที่แน่ชัดออกมา...


▲“柴窑青花五牛缸杯/จอกลายครามวัวห้าตัวเตาฟืน” เป็นจอกที่นำ《五牛图/ภาพวัวห้าตัว》ของ“韩滉/หานหว่าง”มาถ่ายสำเนาลงบนจอกเครื่องเคลือบโดยการเขียนสีลายคราม (ขอบคุณรูปจาก ร้านชาจูเจิน )


เนื่องในวารดิถีเทศกาลวันตรุษจีนในปีนักษัตร “ปีฉลู/牛年” ปี 2021 ขอให้ทุกท่าน...

牛气冲天!

牛转乾坤!

牛运当头!

牛财旺盛!

牛年大吉!



 

เอกสารอ้างอิง :

1.《五牛图》为什么这么“牛”?https://m.sohu.com/a/342786544_100140083/?pvid=000115_3w_a

2. 故宫十大传世名画 唐代《五牛图》再现!https://m.sohu.com/a/211374415_120187/?pvid=000115_3w_a

3.《五牛图》被称为传世名画,是因为这三个原因!

https://k.sina.cn/article_6663215998_18d289b7e00100fpxw.html?from=cul

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น