คุณค่าที่ 1 : คุณค่าทางภูมิศาสตร์ (5)

คุณค่าที่ 1 ใน 4 คุณค่าที่ยิ่งใหญ่ของชาผูเอ๋อร์ : 
คุณค่าทางภูมิศาสตร์ (5)
普洱茶的四大价值之一 : 地理价值 (五)

        (2) ความหลากหลายและลักษณะพิเศษเฉพาะของระบบนิเวศจุลินทรีย์เป็นอีกหนึ่งของล้ำค่าที่ระบบธรรมชาติหยินหนานส่งมอบให้ชาผูเอ๋อร์

        เป็นที่ทราบโดยทั่วกันว่า ชาผูเอ๋อร์เป็นผลิตภัณฑ์จากการหมัก จึงหลีกหนีไม่พ้นการมีส่วนร่วมของประชากร(Population ; 种群)และประชาคม(Community ; 群落)จุลินทรีย์ ตลอดเวลาที่ผ่านมา เรามักคุ้นกับคำกล่าวที่ว่า ชาผูเอ๋อร์เป็นผลิตภัณฑ์ที่เกิดการหมักภายหลัง ความเป็นจริง การหมักของชาผูเอ๋อร์ ตั้งแต่การเด็ดใบชา ขบวนการหมักก็ได้เริ่มต้นขึ้นแล้ว

        ประชากรและประชาคมจุลินทรีย์มีส่วนร่วมไม่เฉพาะจำกัดอยู่ในกระบวนการการหมักชาผูเอ๋อร์เท่านั้น คือก่อนการหมักหรือก่อนการเด็ดใบชา---ย้อนกลับไปถึงการเจริญเติบโตของต้นชาและการแตกยอดใบแต่ละครั้ง พวกมันก็ดำรงอยู่แล้ว แต่ละประชาคมจุลินทรีย์จะแบ่งงานกันทำตามลำดับแบบต่อเนื่อง นี้ดูเป็นศักยภาพที่ไม่ธรรมดา

        ถ้ากล่าวว่าไม้ต้นชาพันธุ์ใบใหญ่เป็นพรรรไม้เฉพาะของหยินหนาน แสดงถึงคุณค่าทางภูมิศาสตร์ของชาผูเอ๋อร์แล้ว ถ้าเช่นนั้น การที่หยินหนานมีความหลากหลายทางระบบนิเวศจุลินทรีย์และลักษณะแบ่งงานกันทำตามลำดับ เป็นอีกด้านที่ทำให้เห็นคุณค่าทางภูมิศาสตร์ของชาผูเอ๋อร์เด่นชัดขึ้นอีก

        จะให้เข้าใจได้อย่างไร?

        i. ความหลากหลายทางระบบนิเวศจุลินทรีย์คือเสาหลักที่สำคัญของคุณค่าทางภูมิศาสตร์ของชาผูเอ๋อร์

        จุลินทรีย์ หมายถึง สิ่งมีชีวิตเล็กๆซึ่งส่วนมากไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า มัน “กำเนิด” ขึ้นมาบนโลกเมื่อ 35 ร้อยล้านปีแล้ว มนุษย์มีประวัติปรากฏบนโลกเพียงหลายล้านปี ก่อนที่มนุษย์จะค้นพบและได้ทำการศึกษาจุลินทรีย์ ได้จัดแบ่งสิ่งมีชีวิตออกเป็นสองอาณาจักร(Kingdom)ที่แตกต่างกันอย่างชัดเจน คือ อาราจักรสัตว์ และ อาณาจักรพืช เมื่อความรู้ด้านจุลินทรีย์มีความเข้าใจลึกซึ้งมากขึ้นเป็นลำดับ จึงได้ค้นพบสิ่งมีชีวิตที่ 3 บนโลกนี้ นำไปสู่การเกิดทฤษฎีสิ่งมีชีวิต 3 โดเมน(Domain)

        ทฤษฎีนี้แบ่งสิ่งมีชีวิตออกเป็น : อาร์เคีย(Achaea ; 古菌域)---ประกอบด้วยสิ่งมีชีวิตกลุ่มโพรแคริโอต(Prokaryotes ; 原核生物)ที่พบในสภาพแวดล้อมที่ผิดธรรมชาติ ; แบคทีเรีย(Bacteria ; 细菌域)--- ประกอบด้วยสิ่งมีชีวิตกลุ่มโพรแคริโอตที่เรารู้จักกันเป็นส่วนใหญ่ ; ยูแคเรีย(Eukarya ; 真核生物域)---ประกอบด้วยเชื้อรา โปรโตซัว สัตว์และพืช ลักษณะเช่นนี้จะเห็นได้ว่า นอกจากสัตว์และพืชแล้ว ที่เหลือจัดอยู่ในบริบทของจุลินทรีย์ ถ้าเปรียบเปรยอายุของโลกเพียงปีเดียว จุลินทรีย์ถือกำเนิดเมื่อประมาณวันที่ 20 มี.ค. แต่มนุษย์ปรากฏบนโลกเมื่อประมาณวันที่ 31 ธ.ค. เวลา 19:00 น.

        จุลินทรีย์ไม่ใช่แต่ละประชากรจะอยู่อย่างโดดเดี่ยว ระหว่างประชากรจุลินทรีย์ทั่วไปจะมาอยู่รวมกันเป็นประชาคมจุลินทรีย์เป็นกลุ่มๆ อยู่ในท่ามกลางประชากรสัตว์และพืชและมีความสัมพันธ์กันที่มีผลกระทบกันและกัน และสมประโยชน์ร่วมกัน

        เมื่อพวกเราวางตัวเราอยู่ท่ามกลางต้นชาโบราณ สัมผัสกับเนื้อดินที่เปียกชื้น ดมกลิ่นอันหอมหวนจากดอกชา จะมีความรู้สึกว่า บนดินที่พวกเรายืนอยู่ บรรยากาศรอบๆ บนต้นชา ใต้รากไม้ ล้วนมีกลุ่มจุลินทรีย์กว่าร้อยล้านเคลื่อนไหวอยู่ แต่พวกเรามีความเข้าใจพวกมันยังน้อยมาก ยกตัวอย่างเช่นกลุ่มยูแคริโอต ปัจจุบันเชื้อราที่มีการตั้งชื่อแล้วประมาณ 8 หมื่นชนิด แต่จากประมาณการณ์เชื้อราบนโลกนี้มีประมาณ 1 ล้าน 5 แสนชนิด นั่นแสดงว่าเชื้อราที่เรารู้จักมีเพียง 5%

        ความหลากหลายทางจุลินทรีย์ของหยินหนานนอกจากความหลากหลายทางชนิดพันธุ์แล้ว ยังประกอบด้วยความหลากหลายทางกลไกชีวภาพ ความหลากหลายทางระบบนิเวศและความหลากหลายทางพันธุกรรม จากประวัติวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิต พวกจุลินทรีย์แม้กำเนิดขึ้นมาก่อน แต่จุลินทรีย์ที่ดำรงอยู่ได้ถึงทุกวันนี้ส่วนใหญ่อาจไม่ใช่ชนิดเดียวกับเริ่มแรก แต่เป็นผลิตภัณฑ์ของวิวัฒนาการมาหลายพันล้านปีแล้ว

       เมื่อพวกเราช้อน “ดินอุดมสมบูรณ์”(肥土) อยู่ในอุ้งสองมือ ก่อนหลายหมื่นปีหรือก่อนหน้านั้นอีก มันอาจเป็น “หิน”(岩石) ก้อนหนึ่ง “หิน” ก้อนนี้เกิดการผุกร่อนโดยทางกายภาพ เคมี และสิ่งมีชีวิต แล้วค่อยๆเปลี่ยนสภาพเป็นดิน ระหว่างนั้นขบวนการเมตาโบลิซึมของจุลินทรีย์ก่อให้เกิดกรดอินทรีย์ เมื่อกาลเวลาเนิ่นนานขึ้นทำให้สภาพน้ำธรรมชาติมีความเป็นกรด กลายเป็นปัจจัยที่สำคัญที่ทำให้เกิดการกร่อน ต่อจากนั้นธาตุโลหะบางส่วนเปลี่ยนเป็นสารละลายอยู่ในน้ำ กลายเป็นธาตุสารที่จำเป็นของจุลินทรีย์ แล้วจุลินทรีย์จะทำการย่อยสลายซากสัตว์และพืชให้กลายเป็นปุ๋ยอินทรีย์(Humus) ไปปรับปรุงโครงสร้างของดิน ค่อยๆยกระดับให้เป็นดินที่อุดมสมบูรณ์ ปัจจุบันภายในดินมีเชื้อแบคทีเรีย รา แอคติโนมัยเซส ยีสต์ สาหร่าย โปรโตซัว เป็นต้น ครอบคลุมจุลินทรีย์กลุ่มใหญ่เกือบทั้งหมด พวกมันได้กลายเป็นกลุ่มจุลินทรีย์ที่มีลำดับขั้นสูง ดังนั้น ความหลากหลายทางระบบนิเวศจุลินทรีย์และภูมิศาสตร์ ความหลากหลายของพืชล้วนมีความสำคัญเท่ากัน พวกมันล้วนเป็นสมาชิก “ครอบครัว” ในระบบนิเวศธรรมชาติแบบวัฏจักร และเป็นต่างสมาชิกครอบครัวที่สำคัญมาก

........ยังมีต่อ........

(แปล-เรียบเรียง-ย่อ จากบทความ 《4 คุณค่าที่ยิ่งใหญ่ของชาผูเอ๋อร์》 --- คุณค่าที่ 1 : “คุณค่าทางภูมิศาสตร์”...เขียนโดย เฉินเจี๋ย)

โพสต์นี้เคยเผยแพร่เมื่อวันที่ 27 เม.ย. 2558 ลงในเฟสเพจสมาคมผู้รักชาผูเอ่อร์แห่งประเทศไทย https://www.facebook.com/groups/1465523990337272/

คุณค่าทางภูมิศาสตร์ (4)
คุณค่าทางภูมิศาสตร์ (6)